The Israeli writer Nir Baram in Het Parool: ‘Blijkbaar vervelen we jullie’
October 3, 2015
In zijn laatste toespraak bij de VN repte president Obama met geen woord over het Midden-Oostenconflict. Logisch, zou je denken, de wereld barst van de dringende problemen – IS, Syrische vluchtelingen – terwijl het Israëlisch-Palestijns conflict tot vermoeiens toe doorsuddert. Er gebeurt helemaal niets.
Het tegendeel is waar. Er gebeurt juist heel veel, althans in de bezette gebieden. De bezetting is misschien vanzelfsprekend geworden, de wereld is eraan gewend geraakt, maar op de Westbank begint de ellende elke ochtend opnieuw. Het afgelopen jaar heb ik een reis door de Westbank gemaakt die resulteerde in een reeks artikelen voor het Israëlische dagblad Haaretz. Ik bezocht Palestijnse vluchtelingenkampen, steden, dorpen en Joodse nederzettingen. Ik sprak met mensen uit alle geledingen van de samenleving. Ik zag mensen gearresteerd worden, massa’s werklozen, eindeloze rijen bij controleposten: menselijk leed dat de wereld is gaan vervelen. De mensen die eronder gebukt gaan, kunnen zich geen wanhoop permitteren, ze moeten doorgaan, hun gezin te eten geven, hun kinderen voor arrestatie behoeden, ze moeten door checkpoints zien te komen, het geweld van de kolonisten trotseren. Op de Westbank hebben Joden altijd meer rechten dan Palestijnen, op alle fronten: justitie, veiligheid, verkeer. En overal is de cruciale vraag: ben je Joods of Palestijns?
In het vluchtelingenkamp Balata, ten oosten van Nablus, leven 40.000 mensen dicht op elkaar. De werkloosheid bedraagt er 35%. Op een dag zat ik daar met dr. Fathi Darwish, een PLO-activist van het eerste uur. We keken naar de steeg die onder het rioolwater en het afval lag en hij zei: ‘We horen de discussies in Israël en daarbuiten. Geen woord over de Palestijnen, over hun rechten. Wij Palestijnen denken de hele tijd aan de Israëli’s, we hebben geen keus, zij bemoeien zich met elk aspect van ons leven. Maar blijkbaar vervelen we jullie gewoon, toch?’
Verveling is het mooiste cadeau voor de machten die de huidige situatie in stand willen houden. De verveling is het gevolg van het failliet van de twee- statengedachte, het ideaal waar velen over de hele wereld in de jaren ’90 in geloofden. Tegenwoordig leven er zo’n 550.000 Israëli’s in nederzettingen in bezet gebied en het zal ongetwijfeld heel moeilijk zijn om die te evacueren. Maar verveling als reactie op deze realiteit zal een historische vergissing blijken. Onder dekking van de verveling staat namelijk niets stil [blijven de ontwikkelingen namelijk plaatsvinden?]: de nederzettingen breiden zich uit, Palestijnen belanden zonder vorm van proces in de gevangenis, het bezettingsapparaat wordt met de dag efficiënter.
Betekent het failliet van het ideaal van de jaren ’90 dat er geen oplossing is? Nee, natuurlijk niet. In feite zijn er meerdere oplossingen, van een confederatie van twee staten, zoals voorgesteld door de nieuwe Israëlisch-Palestijnse beweging Two States, One Homeland, tot één gezamenlijke staat. Maar het debat over de precieze aard van de oplossing gaat voorbij aan het cruciale punt: er kan niets opgelost worden zolang niet erkend wordt dat Joden en Palestijnen, op de Westbank en in Israël, gelijke rechten moeten hebben. Over dit beginsel valt niet te onderhandelen. Over de specifieke toepassing ervan wel. De erkenning van dit beginsel vraagt wel om een omslag in het Israëlisch denken, alsook om de betrokkenheid van de internationale gemeenschap. Daar moet m.i. de strijd nu om gaan. Zodra dat beginsel het uitgangspunt wordt, kan er over een oplossing worden gepraat. De pogingen om dit met allerlei uitvluchten te omzeilen, zijn mislukt
Ik geloof dat het nog niet te laat is. Beide partijen moeten gedwongen worden het beginsel van gelijke rechten te erkennen, zodat ze vervolgens tot een van de mogelijke oplossingen kunnen komen. Zo niet, dan kunnen we een nieuwe uitbarsting van zwaar geweld verwachten. En als we weer honderden, misschien wel duizenden doden hebben begraven, zal het weer minder saai worden en zal men over de hele wereld weer geschokt verklaren dat er iets gedaan moet worden. Waarom dan niet vóórdat de doden zich weer opstapelen. Waarom niet nu?